مراسم ازدواج در تربت حیدریه
• خواستگاری :
برای خواستگاری مادر و چند نفر از خانواده ی پسر جهت نظربينى به منزل دختر موردنظر خود مى‌روند . يکى از زنان که مسن‌تر از ديگران است براى حصول اطمینان از سلامت دهان و دندان دختر ، او را مى‌بوسد و با مهارت چارقد دختر را از سرش بر می دارد تا موهای او را هم خوب برانداز کند و بدین شکل سر تا پاى دختر را بخوبی بررسی مى‌کنند تا اطمينان حاصل کنند که هيچ‌گونه عيبى نداشته باشد . اگر دختر ، مورد توجه آن ها قرار گرفت به منزل مراجعت مى‌کنند . در تربت حیدریه به شبی که اولین فرد از خانواده ی داماد به خواستگاری دختر می رود “شب کدخدایی” گفته می شود . مادر پسر چگونگى ماجرا را براى شوهر خود تعريف مى‌کند ، در همين حال داماد در پشت درب به گفتگوى پدر و مادرش گوش مى‌دهد. مادر پسر به شوهرش مى‌گويد : دخترى که من ديدم به قد و قامت ، اصلاً عيبى ندارد . که در لهجه محلی تربت و روستاهای اطراف به این شکل بیان می شود :
سرش به زنو مانه ، پاش به زنو مانه ، هم‌انداز زنو داره(زنو یعنی زن ها و مانه به معنای شباهت داشتن است)
در اين موقع پسر وارداتاق مى‌شود و مى‌گويد مادر چه ديدي؟ پسنديدى يا نه ؟ و مادر چگونگى ماجرا و رضايتش را براى او شرح مى‌دهد. سپس پسر مى‌گويد : مادر هرچه زودتر نشانى بردار به منزل دختر برويم .
• بله برون(جواب اِستَنی) :
پس از پذیرفته شدن خواستگاری از طرف مادر عروس،خانواده ها شبی را در نظر می گیرند تا مردهای خانواده ی داماد برای بله برون یا جواب استنی به خانه ی عروس بروند و در باره ی لوازم و اثاث سر عقد و مهریه و شیر بهاء بحث و مذاکره کنند و در نوبت مراجعه به خانه عروس خانواده داماد بهمراه خود نشانی می برند ، نشانى معمولا يا حلقه است يا جنس ديگر از قبيل پارچه .
بعد از اين مقدمات ، چند جعبه شيرينى ، يک قواره پيراهنی ، چند کله قند و يک حلقه طلا ضميمه کرده و بعنوان نشانی با خود جهت انجام مراحل خواستگاری به خانه دختر مى‌برند. پدر داماد به پدر و مادر عروس مى‌گويد : بايد دختر و پسر يکديگر را ببيند و آنها امتناع مى‌کنند و مى‌گويند بايستى صيغه محرميت خوانده شود تا دختر و پسر محرم باشند . آن وقت امکان ديدار آنها فراهم مى‌آيد . در همین هنگام دختر با سينى چاى وارد اتاق شده و با پدر و مادر داماد احوالپرسى مى‌کند . از زمان تعیین مهریه و شیربها(شب جواب استنی) تا زمان عقد(عقد کنان) را دوران نامزدی می نامند ، تعیین زمان عقد در شب جواب استنی و باتوافق طرفین صورت می گیرد .
• عقد کنان :
پس از روز توافق خانواده عروس و داماد ، خانواده ی دختر مشغول تهيه جهيزيه و درست کردن دستمال مى‌شوند . بعد از يک هفته خوانچه اى(خُنچه) از منزل پسر به خانه ی دختر فرستاده مى‌شود . سپس عاقد مى‌آورند و دختر را عقد مى‌کنند(عقد خوانی) . و مراسم عقد بدين ترتيب انجام مى‌شود که عاقد دو مرتبه از دختر وکالت مى‌طلبد که او را به عقد پسر درآورد و دختر جوابى نمى‌دهد و بالاخره در مرتبه سوم و زمانی که پدر ، مادر و ساير اقوام دختر ، دورادور او را گرفتند ، از آنها اجازه گرفته و بله مى‌گويد . با شنيده شدن بله حضار شروع به ابراز احساسات مى‌کنند . در زمان خواندن خطبه عقد زنی سفید بخت دو کله قند را بالاى سر عروس به‌هم مى‌سايد ، تا نرمه‌هاى قند که روی سر عروس ريخته شود و عقيده دارند که اين‌کار جهت شيرين شدن زندگى آنها است . لازم بذکر است که قبل از بله گفتن عروس تمام دکمه‌هاى لباس و گره‌هاى موجود در لباس و قفل و گره ای موجود در خانه را باز مى‌کنند و معتقد هستند که اين عمل باعث مى‌شود که بعدها مشکلى در زندگى آنها ايجاد نشود . پس از آن شناسنامه دختر و پسر را برداشته و در شهر به دفترخانه ازدواج و طلاق مى‌برند و عقدخوانى را در محضر رسمى به ثبت مى‌رسانند .
• حنا بندان :
دو روز قبل از عروسى مقدارى جنس شامل چند کيسه حنا بعنوان “خرباره” از طرف داماد به خانه عروس فرستاده مى‌شود. غروب همان روز زن های فامیل عروس از جانب این خانواده به حنابندان دعوت مى شوند و اطرافيان عروس حنا مى‌بندند در حالیکه عروس از بستن حنا خوددارى مى‌کند و با اصرار اطرافیان عروس نیز دست های خود را حنا می بندد . صبح فردای حنا بندان (روز قبل از عروسي) داماد به حمام مى‌رود و چند نفر مرد از اقوام داماد همراه او به حمام مى‌روند . ظهر همان روز از مدعوين به صرف ناهار پذيرائى مى‌کنند و به وسيله سينى توسط سلمانى روستا براى داماد پول جمع‌آورى مى کنند . نهایتا بعدازظهر همان روز عروس به حمام مى‌رود و در هنگام مراجعت عروس به خانه ، مطرب‌هاى محلى که آنها را “دُهُلى” مى‌گويند شروع به نواختن مى‌کنند .
• عروسی :
در روستاهای توابع تربت حیدریه چند روز قبل از مراسم عروسی جوانان روستا جمع شده و داماد را خبر می کنند تا مراسم “هیزمی” را انجام دهند . در این مراسم داماد به اولین نفری که پس از جمع آوری هیزم به روستا برمی گردد دستمالی ابریشمی و عرقچین هدیه می دهد. در روز عروسی مدعوین در خانه داماد به رقص و پایکوپی می پردازند و پس از صرف شام مهمانان به خانه هایشان برمیگردند . از سایر آداب ازدواج در تربت حیدریه می توان به پا انداز، پاتختی و داماد سلامی اشاره کرد .
گردآوری توسط عقدونه(گردآوری و ویرایش توسط آقای حمیدرضا فخرایی) .
عقدونه بزرگترین بانک اطلاعاتی مجموعه های تشریفاتی مشهد .
بهترین تالار در مشهد و تالار عروسی در مشهد ، زیباترین باغ تالار در مشهد ، مجلل ترین هتل تالار در مشهد ، با شکوه ترین باغسرا در مشهد و همچنین حرفه ای ترین آتلیه در مشهد را از ما بخواهید .
عقدونه برندی نو با ایده های متفاوت .